Ντροπή ποτέ ξανά!

Η κόρη της φορά το ίδιο καπέλο με το δικό μου. Λευκό με μικρές, μπλε βουλίτσες και ένα κουκλίστικο μικρό φιόγκο στο πίσω μέρος. Έχουμε ακόμα και το ίδιο καρότσι. Αναμφίβολα, είναι το πιο value for money της αγοράς!Στο παδικό δωμάτιο έχει ακόμα και το ίδιο μανιτάρι φωτιστικό…

Έχει την ίδια περίπου ηλικία με μένα, όταν ξεκίνησα το δικό μου ταξίδι μητρότητας. Ανήκει δηλαδή στην ομάδα γυναικών με… «εγκυμοσύνη σε ώριμη ηλικία». Και αν και αυτός ο χαρακτηρισμός συναπαντάται συχνά με τον όρο «εγκυμοσύνη υψηλού κινδύνου» αφού οι εγκυμοσύνες άνω των 35 συν, χρήζουν σχολαστικότερης ιατρικής παρακολούθησης, ωστόσο η λέξη «ώριμη» είναι χαρακτηρισμός που ταιριάζει απόλυτα στη ψυχοσύνθεση των γυναικών που αποφασίζουν η τυγχάνει να γίνουν μητέρες στην τέταρτη και πέμπτη δεκαετία της ζωής τους. Οι γυναίκες αυτές είναι σίγουρα πιο συνειδητοποιημένες, ξέρουν τι θέλουν, η αντίληψή τους είναι περισσότερο βρεφοκεντρική από ότι των παλαιότερων γενιών, η μιας πολύ νέας γυναίκας.

Αυτό που δεν ξέρουν… -και ας έχουν μεγαλύτερη πείρα ζωής, κι ας έχουν κατασταλάξει σε κάποιες επιλογές, και ας έχουν κάνει σχέδια- είναι… πόσα από αυτά θα ναυαγήσουν, πόσα άγχη και στεναχώριες τους περιμένουν κοντά στην απερίγραπτη εκτίναξη συναισθημάτων χαράς που συνοδεύει τη γέννηση και το μεγάλωμα ενός παιδιού. Εκτός βέβαια και αν είναι το δεύτερό ή τρίτο τους παιδί…

Για το λόγο αυτό και η σειρά let down στο netflix δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερο τίτλο. Στην ελληνική μεταφραση αποδίδεται ως «Η απογοήτευση», αλλά δεν ξέρω αν με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη, αν και το νόημα είναι πάνω κάτω αυτό.

Το ξεκίνημα της σειράς που γυρίζεται στην Αυστραλία, (ένα εξαιρετικό άρθρο σχετικά μπορείτε να διαβάσετε και εδώ ) βρίσκει την κεντρική ηρωίδα της  ‘Ωντρεϊ , να γνωρίζεται και να γίνεται φίλη με διαφορετικά είδη μαμάδων στα πλαίσια μιας «Ομάδας Νέων Μαμάδων» που διαχειρίζεται συμβουλευτικά η παιδίατρός της. Παρακολουθούμε τα διαφορετικά μοντέλα οικογενειών και μητέρων, τις δυσκολίες και τις προσδοκίες κάθε οικογένειας, εστιασμένοι πάντα στα άγχη, τις αμφιβολίες, τις τύψεις και τα διλήμματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωπες οι γυναίκες σε αυτή τη φάση της ζωής τους. Στην ομάδα συναντάμε μια πληθώρα ασύνδετων φαινομενικά χαρακτήρων, όπως ένα μπαμπά που μεγαλώνει σπίτι το μωρό, βοηθώντας έτσι την καριερίστα σύζυγο του, μια λεσβία Ινδή που κρύβει την ταυτότητα της από την συμβατική οικογένειά της, μια Ασιάτισσα φοιτήτρια, μια πολύτεκνη νοικοκυρά και μια τέλος μια πλούσια trophee wife. Φαινομενικά αντίθετοι χαρακτήρες, δένονται, χωρίς να γίνουν ποτέ κολλητοί, με το αόρατο νήμα της μητρότητας και των επιλογών ή μη επιλογών που κρύβονται πίσω από αυτήν την πραγματικότητα για κάθε έναν από αυτούς.

Η «Ομάδα Νέων Μαμάδων» ήταν από τα πρώτα πράγματα που μου έκαναν εντύπωση στη σειρά. Θα ήθελα τοοοόσο πολύ να μπορούσα να συμμετέχω σε μια αντίστοιχη ελληνική,τους πρώτους μήνες γέννησης της κόρης μου. Να μπορέσω να μιλήσω ανοιχτά για τον τοκετό, τους φόβους μου, τον θηλασμό – ο θηλασμός είναι ένα ολόκληρο μάθημα στις συνεδρίες της  Ομάδας- και τόσα άλλα πράγματα. Ενδεχομένως στα μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία της Αθήνας να υπάρχει κάτι τέτοιο, δεν το ξέρω, ίσως έχουν αλλάξει τα πράγματα στα 2,5 χρόνια από τη γέννηση της κόρης μου. Όπως έχω δει όμως και σε μια άλλη ξένη σειρά, οι συγκεκριμένες ομάδες συγκροτούνται επίσης στο  πλαίσιο μιας δημοτικής κοινότητας, ώστε τα μέλη της να μένουν κοντά και να μπορούν να μοιραστούν άνετα χιλιόμετρα και εμπειρίες. Σκεφτόμουν λοιπόν, πόσο θα με είχε βοηθήσει ένας τέτοιος «θεσμός» στο προάστιο που μένω, πόσο διαφορετικά θα ένιωθα, πόσο διαφορετικά θα ήταν να βγαίνω με ένα τέτοιο κίνητρο έξω από το σπίτι εκείνο το απίστευτα οδυνηρό -ψυχολογικά αλλά και πρακτικά- διάστημα. Σε μεγάλο βαθμό η ανάγκη αυτή βρίσκει τη λύση της στα fora γονιών και μαμάδων στο Ίντερνετ, δεν είναι το ίδιο όμως με το να είσαι μέλος μιας κοινοτικής ολιγομελούς ομάδας που τη συμβουλεύει ένας ειδικός επί του θέματος, γεμάτος προτάσεις, λύσεις και κατανόηση. Και χωρίς να υπάρχει διάθεση Η’ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ η κριτική των επιλογών κάθε μέλους της τόσο από αυτόν που τη διαχειρίζεται, όσο και από τα ίδια τα μέλη. Απουσιάζει δηλαδή κάθε είδος momshaming.

Η σειρά σχολιάζει με χιούμορ, άλλοτε πικρό και άλλοτε γλυκό τις δυσκολίες τις μητρότητας. Γραμμένη από γυναίκες – αν και δεν θα έλεγα ότι είναι γυναικεία μόνο σειρά- αποδομεί όλο αυτό το ροζ, γλυκανάλατο συννεφάκι που παρουσιάζεται σε διαφημιστικά σενάρια μωρουδιακών προϊόντων, και που προσπαθούν να σιγοντάρουν μέσω των κοινωνικών δικτύων και της τηλεόρασης οι wanna be celebrity moms όλου του κόσμου, είτε πρόκειται για μοντέλα, παρουσιάστριες ή πλούσιες trophee wifes. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι η σειρά εστιάζει σε ένα μεσοαστικό σπίτι από το οποίο λείπουν τα πολλά τετραγωνικά και οικιακές βοηθοί. Και πως η αλήθεια είναι μια: Η μητρότητα είναι ΔΥΣΚΟΛΗ. Ιδιαίτερα τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής του μωρού σου. (Προσπερνώ διακριτικά μια ρήση που διάβασα πρόσφατα, πως η μητρότητα είναι σαν τα παλιά videogames. «Κάθε που ανεβαίνεις πίστα, η κατάσταση γίνεται όλο και πιο δύσκολη» -δεν με συμφέρει!!).

Η σειρά έχει ολοκληρώσει δυο κύκλους και μέσα από την καρδιά μου θα ήθελα να μας ενημερώσει του χρόνου και για τρίτο, αν και το τελευταίο επεισόδιο της δεύτερης σαιζόν μπορώ να πω ότι ήταν closure enough. Βλέπουμε ότι η ισορροπία έρχεται, όταν και οι δυο γονείς συνειδητοποιούν πως το παιδί δεν είναι μόνο δουλειά της μαμάς, το πόσο βασική  είναι η ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ στήριξη του ενός στον άλλο, και στη συνέχεια αυτή η στήριξη προς την οικογένειά τους. Και πως σε αυτή τους την προσπάθεια δεν πρέπει να ξεχνούν πόσο πρέπει να φροντίζει ο καθένας τόσο ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ όσο και τα όνειρά του, ώστε μέσω αυτών να μπορεί να δώσει/επιστρέψει τόσο στον σύντροφο του όσο και στο ίδιο το παιδί.

Ο πρώτος κύκλος μου φάνηκε αρκετά πιο αμήχανος από τον δεύτερο. Ίσως γιατί ήταν κάτι πιλοτικό (αλλά υπέροχα ανατρεπτικό, ΚΑΤΙ ΤΕΤΟΙΟ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΛΕΙΠΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ), ο δεύτερος όμως μετά την επιτυχή πορεία του πρώτου ήταν απολαυστικός. Και βαθιά βαθιά ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ. Ναι, αυτό είναι το μεγαλείο της σειράς. Ότι δεν προσπαθεί να παρουσιάζει την μητρότητα ή την ίδια τη ζωή ως κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι. Δεν είναι κωμική σειρά, δεν είναι δραματική, δεν είναι διδακτική, ούτε funky ή εναλλακτική, μα βαθιά απλή και ανθρώπινη. Για αυτό και στην αρχή σε τσιγκλάει και σε «ρίχνει»  εκνευριστικά (όπως είναι και ο τίτλος της άλλωστε!) για το τι μέλλει γενέσθαι, για να την λατρέψεις όμως απολαυστικά αργότερα…

Η Ώντρεϋ έχει και άλλα δυο κοινά με μένα χαρακτηριστικά: Έχει υπάρξει ώριμη φοιτήτρια, βάζοντας τις σπουδές της σε αναμονή λόγω προσωπικών δυσκολιών. Τέλος έχει μια love and hate σχέση με την απούσα – παρούσα μητέρα της, της οποίας ο χαρακτήρας παίζει και αυτός ένα μεγάλο ρόλο στις μελλοντικές επαγγελματικές αποφάσεις του ζευγαριού . Και εδώ υπεισέρχεται ένας ακόμη παράγοντας καταλυτικός για τις δυσκολίες στο μεγάλωμα ενός παιδιού μιας μητέρας 35 συν: Η απουσία ή μη συχνή παρουσία της γιαγιάς.

Θεωρούσα με παράπονο ότι είμαι μοναδικό παράδειγμα γυναίκας που δεν έχει αυτό που λέμε οικογενειακή γυναικεία βοήθεια. Μέχρι την συμπλήρωση του πρώτου χρόνου του μωρού μου, οι γιαγιάδες το επισκέπτονταν ή βοηθούσαν ε-λά-χι-στα. (όχι πως τώρα έχουν αλλάξει δραστικά τα πράγματα, αλλά κάπως έχουν καλυτερέψει). Για να διαπιστώσω μετά τον πρώτο ενάμιση χρόνο ληθάργου, κυριολεκτικού και μεταφορικού -γιατί για το διάστημα αυτό δεν κοιμόμουν παρά μόνο μια ή δυο ώρες τη νύχτα!- πως τα πράγματα είναι για πάρα πολλές μαμάδες έτσι, όπως άλλωστε και για την ηρωίδα της σειράς.

Εγώ, μεγαλώνοντας με μια σούπερ γιαγιά που προλάβαινε και έκανε τα πάντα σε χρόνο ρεκόρ και φρόντιζε και δυο εγγόνια καθημερινά, αφού η δική μου μητέρα δούλευε, θεωρούσα δεδομένο πως σαν γεννούσα, θα υπήρχε κοντά μου η σούπερ γιαγιά να με βοηθήσει. Λάθος μου.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο πως στη σειρά ενώ η Ώντρεϊ ψάχνει απελπισμένα για παιδικό σταθμό ενώ καθένας φορέας της λέει το μακρύ και το κοντό του για να της ΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΝΑ ΔΕΧΘΕΙ το παιδί, καταλήγει -αρχικά με αμφιβολίες και στη συνέχεια ανακουφισμένη- σε έναν παιδικό σταθμό που έχει διαμορφώσει στο σπίτι της μια 60άρα Ελληνίδα γιαγιά.

Αλλά…υπάρχει άραγε πια στην Ελλάδα η «Ελληνίδα γιαγιά»;

Θα έλεγα πως όχι με τον βαθμό που υπήρξε παλιότερα. Και αν και τα προηγούμενα χρόνια με ενόχλησε, προβλημάτισε και εξόργισε πολλές φορές αυτή η «αναισθησία» και έλλειψη βοήθειας, τώρα που το παιδί μου είναι πια 2,5 χρονών και μπορώ να σκεφτώ πιο ψύχραιμα, καταλαβαίνω ότι είναι σε ένα βαθμό φυσιολογικό. Ο καιροί αλλάζουν, η κοινωνία αλλάζει, οι δομές οικογενειακές η μη αλλάζουν και αυτές. Κάνοντας ένα παιδί στα 35 συν σου, αναπόφευκτα έχεις μια μητέρα μεγαλύτερη από ότι ήταν η δική της, όταν σε έκανε κοντά η πριν από τα 30. Άρα πολύ πιο μεγάλη ηλικιακά. Η γυναίκες αυτής της εποχής έχουν ζήσει ως επί το πλείστον τη σεξουαλική απελευθέρωση, έχουν αποδείξει ότι διαθέτουν μυαλό που θριαμβεύει στον επαγγελματικό τομέα, ήταν από τις πρώτες που ζορίστηκαν σε διπλό ρόλο επαγγελματικό και γονεϊκό και όσο και να υπήρχε η βοήθεια του κοινού ήξεραν ότι γέρνοντας τη ζυγαριά από τη μια μεριά θα έχαναν πάντα από την άλλη, πράγμα που δεν ήθελαν. Και η κοινωνία ήταν εκεί, αδηφάγη να τους αποδείξει ότι δεν μπορούν να τα κάνουν όλα. Αλλά αυτές πολύ η λίγο, τα κατάφεραν!

Και μετά ήρθε και το Ιντερνετ και τα social media και απέκτησαν ευρύ φάσμα γνώσεων, πληροφοριών και γνωστών και δεν ήθελαν/ δεν θέλουν να χάσουν από όλα αυτά, θυσιάζοντας αυτό το χρόνο για να (ξανα) αναλάβουν πάλι σε μεγάλο βαθμό το δρόμο της μητρότητας. Και μάλιστα ενός ρόλου που δεν είναι ουσιαστικά πια δικός τους. Θα αισθάνονταν ότι θυσιάζονται για μια ακόμη φορά, ότι πάλι δεν μπορούν να τα έχουν όλα, ότι δούλεψαν μια ζωή και είχαν ρόλο διπλό για να συνεχίσουν να έχουν διπλές υποχρεώσεις τώρα που συνταξιοδοτήθηκαν, ενώ δίπλα τους οι αρσενικοί συνομήλικοί τους μπορούν να απολαμβάνουν τα πάντα. Είμαι η πρώτη, που με βολεύει να πω και θα ήθελα να πω, ότι πρέπει να ισχύει αυτή η ΤΑΜΠΕΛΑ: ΕΙΣΑΙ ΓΙΑΓΙΑ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙΣ!!! Αλλά…δεν ισχύει. Τίποτα δεν πρέπει. Η μόνη λέξη που χρειάζεται να υπάρχει είναι το «θέλω». Το «μπορώ». Το «αντέχω».Για αυτό και χαίρομαι όταν βλέπω ανατρεπτικές καταστάσεις απέναντι σε ταμπέλες τέτοιου τύπου, παππούδες να κάνουν babysitting όλη μέρα ενώ οι γιαγιάδες απουσιάζουν ή συμμετέχουν ολιγομερώς, τόσο στο δικό μου οικογενειακό μοντέλο ή σε φίλων. Και συνειδητοποιώ, όπως και ο ήρωας της σειράς, πως σήμερα, ο ρόλος του πατέρα αλλά και παππού είναι εξίσου καταλυτικός στην ισορροπία και την καλή λειτουργία της οικογένειας, για αυτό και θα πρέπει να είναι ενισχυμένος. Όπως και η βοήθεια του Κράτους απέναντι στις οικογενειακές δομές και βέβαια σε θέματα μητρότητας.

Και όπως κλείνει η σειρά, έτσι θα κλείσω και γω το κείμενό μου: Με το ότι η μητέρες – όποιας ηλικίας κι αν είναι, νεότερες, γιαγιάδες κτλ δεν πρέπει να νιώθουν ντροπή για τις επιλογές τους. Ότι η κοινωνία θα πρέπει να σταματήσει να τις κριτικάρει και να τους αποδίδει συγκεκριμένο ρόλο στους κόλπους της. Ότι δεν μπορούν να τα κάνουν όλα τέλεια, και ότι δεν πρέπει να αισθάνονται ντροπή που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να τα κάνουν όλα τέλεια. Πως οι επιλογές τους είναι μόνο δικές τους, θέμα δικής τους κρίσης και ενστίκτου και είναι προς κρίση – κριτική μόνο εντός του πυρηνικού οικογενειακού τους κύκλου και αυτό κάτω υπό προϋποθέσεις. Και πως δεν πειράζει αν είναι ατημέλητες, με παραπάνω κιλά, αν ξαναξεκινούν σπουδές, αν δεν μπόρεσαν να θηλάσουν ή να είναι συμβατικές γιαγιάδες. Σημασία έχει η προσωπική και οικογενειακή τους ισορροπία που στηρίζεται στις ανεξάρτητες δικές τους επιλογές και όχι στο τι λένε οι άλλοι. Έτσι θα είναι μεθαύριο το παιδί τους ευτυχισμένο, έτσι θα σταματήσουν να ξηλώνονται οι ταμπέλες και θα αρχίσουν να ράβονται νέοι ρόλοι.

Μετά το #Me too λοιπόν, που κοντεύει να γίνει… τσιχλόφουσκα, έχω να προτείνω το πιο ουσιαστικό…#no to momshaming, μήτε μεταξύ μαμάδων μήτε μέσα στην κοινωνία…

Tολμήστε το!

 

 

ΥΓ: Η μικρή μας κοιμάται στη κούνια της, που βρίσκεται «ακόμη» εφαπτόμενη στο διπλό κρεββάτι στο δωμάτιο μας. Κάθε βράδυ με παίρνει μια περίεργη στριφογυριστή αγκαλιά για να κοιμηθεί – την έχω βαφτίσει «ντολμαδάκι»- αφού το ένα χέρι μου το θέλει να είναι από πάνω της και το άλλο από κάτω καθώς είμαι ξαπλωμένη κοντά της- Προσωπικά το λατρεύω!! 🙂